Psikiyatrik Tedavilerde İlaç Kullanımı

Çocuk ve ergen psikiyatri alanında tanı koyduğumuz  dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, dürtü kontrol bozuklukları, davranış bozuklukları, kaygı bozuklukları, obsesif kompulsüf bozukluk, depresif bozukluk, yemek bozuklukları gibi çocukların, ergenlerin işlevselliğini bozan , akademik, sosyal alanlarda  kayıp yaşamalarına sebep olan, sağlıklı gelişmelerine engel olan  durumlarda ilaç tedavilerinden kaçınmıyoruz. Sanılanın aksine ilaçlar doktor kontrolünde , yakın takiple kullanıldığında çocuk ve ergenlere zarar vermiyor , etki yan etki kontrolü ile bireylerin hayat kalitesini önemli ölçüde artırabiliyor. Tıpta çocukluk çağında tanı konulan diyabet , tansiyon yüksekliği, epilepsi gibi hastalıklarda ilaç kullanılmadığında organ hasarı gibi zararlar söz konusudur ve ilaçlar sonrasında gelişecek komplikasyonları önler. Bizim alanımızda da çocuklar ve ergenlerde sıklıkla karşılaştığımız depresyon, dikkat bozukluğu, dürtü kontrol bozukluğu, kaygı bozukluğu gibi durumlarda ilaç tedavileri hayat kurtarıcı olabilmektedir ve tedavi edilmediğinde bu bozukluklar bireylerin hayatında daha ciddi olumsuz sonuçlara sebep olabilmektedir. 

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tedavisinde kullanılan İlaçlar bağımlılık yapar mı?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tedavisinde ilk seçenek olarak kullandığımız metilfenidat etken maddeli ritalin, medikinet , concerta adı ile piyasada bulunan, sıklıkla reçete edilen ilaçlar tedavi dozlarında ve doktor önerisi ile kullanıldığı şekli ile ağız yolu ile yutularak alındığında  bağımlılık oluşturmamaktadır.  Bu ilaçlar çok yüksek dozlarda , damar yolu ile ya da burundan çekilerek kötüye kullanılabildiğinden sağlık bakanlığı tarafından kırmızı reçeteye tabi tutulmaktadır. 

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tedavisi ile değil tam tersi tedavi edilmediğinde bireylerde nikotin, alkol, esrar, uyarıcı haplar gibi maddelere bağımlılık riskini  arttığı çalışmalarda defalarca kanıtlanmıştır.

Çocuk ve ergenlerde kaygı bozuklukları ve depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar bağımlılık yapar mı , istenildiğinde bırakılabilir mi? 

Çocuk ve ergenlerde ayrılık kaygısı bozukluğu, yaygın kaygı bozukluğu, sosyal kaygı bozukluğu, panik bozukluk, depresif bozukluk gibi rahatsızlıklarda  6 yaşından itibaren FDA onayı bulunan ilaçları reçete edebilmekteyiz . Çoğunlukla SSRI grubundan olan fluoksetin, sertralin etken maddeli, prozac , zedprex, selectra , lustral gibi ticari isimleri ile kullandığımız ilaçlar bağımlılık oluşturmamakta, tedavi edici etkileri bulunmaktadır . Bu bozukluklara  çocuk ve ergenlik döneminde tanı koyup tedavi ettiğimizde erişkin hayatta rahatsızlığın tekrarlama riski ve bireyin ilaç kullanım riski azalmaktadır . Bu yaş grubunda tedavi edilmediğinde ise bozukluklar kronikleşip tüm hayat boyu kayıplara sebep olmaktadır. Bireyin hayatı çocuk ve ergenlikten itibaren kaygı , depresyon ile yaşandığında gelişimsel kayıplar , sosyal işlevsellikte kayıplara sebep olmaktadır.

İlaç tedavileri yine doktor kontrolünde belirgin iyileşme sağlandığında azaltılarak sonlandırılır. 

Antidepresanlar çocuk ve ergenlerde intihar riskini artırır mı? 

Depresif bozukluk ergenlik döneminde tedavi edilmediğinde  kazaların ardından ikinci ölüm sebebi olarak çalışma sonuçlarında da karşımıza çıkan intihar girişimlerinin sık görülen sebeplerinden biridir. Depresif bozukluk tedavisinde kullandığımız çocuk ve ergen yaş grubunda FDA onaylı SSRI  türü fluoksetin, sertralin ( prozac, zedprex, selectra, lustral ) gibi antidepresanlar doktor kontrolünde kullanıldığında depresyonu olan bireylerde var olan intihar eğilimini artırmaktadır. Depresyon tedavisi bireyleri intihar yolu ile olan ölümlerden korumaktadır. 

Otizm spektrum bozuklukları ilaç ile tedavi edilebilir mi? 

Otizm spektrum bozukluklarının kanıtlanmış tek tedavi yolu özel eğitimlerdir. İlaç tedavileri Otizm spektrum bozukluğuna eşlik edebilen dikkat bozukluğu, hiperaktivite, dürtüsel ve agresyon içerikli davranışsal problemler, kaygı belirtilerinin işlevselliği ve otizm spektrum bozukluğunun tedavisini olumsuz yönde etkilediği durumlarda kullanılmaktadır.